به گزارش سلامت نیوز به نقل از statnews، مطالعه‌ای جدید که روز دوشنبه در Nature Medicine منتشر شده، نشان می‌دهد که کنترل شدید فشار خون می‌تواند خطر ابتلا به زوال عقل را تا ۱۵ درصد و اختلالات شناختی را تا ۱۶ درصد کاهش دهد. این پژوهش که به‌صورت کارآزمایی بزرگ، خوشه‌ای و تصادفی در روستاهای چین انجام شده، بار دیگر نقش کلیدی «پزشکان روستا» – اصطلاح محلی برای کارکنان بهداشت جامعه – را در مراقبت‌های سلامت فراتر از درمان معمول برجسته می‌کند.

دن جونز، رئیس پیشین انجمن قلب آمریکا، که در این مطالعه شرکت نداشته، در گفت‌وگو با STAT اظهار کرد: «این مطالعه فوق‌العاده مهم است. اکنون چیزی ملموس در دست داریم که می‌توانیم به بیماران خود بگوییم. این یافته‌ها انگیزه‌ای قوی برای کنترل و درمان مؤثر فشار خون فراهم می‌کنند.»

در این کارآزمایی، نزدیک به ۳۴ هزار فرد بالای ۴۰ سال که فشار خون درمان‌نشده داشتند، شرکت کردند. در گروه مداخله، بیش از نیمی از شرکت‌کنندگان تحت مراقبت کارکنان محلی سلامت قرار گرفتند. این افراد با آغاز داروهای ضد فشار خون، تنظیم دوز داروها برای دستیابی به هدف فشار خون کمتر از ۱۳۰/۸۰ میلی‌متر جیوه، و ارائه داروهای رایگان یا با تخفیف، به بیماران کمک کردند. همچنین آن‌ها درباره پایش فشار خون در خانه، تغییر سبک زندگی (از جمله کاهش وزن، کاهش مصرف سدیم و محدودیت مصرف الکل) و پایبندی به مصرف دارو آموزش‌هایی ارائه دادند.

روستاها به دو گروه تقسیم شدند: گروه مداخله که مراقبت‌های فشرده دریافت کردند و گروه کنترل که خدمات معمول سلامت را برای رسیدن به فشار خون زیر ۱۴۰/۹۰ میلی‌متر جیوه دریافت می‌کردند. افراد در گروه مداخله به‌طور میانگین سه نوع داروی ضد فشار خون مصرف می‌کردند، در حالی که در گروه کنترل تنها یک دارو تجویز می‌شد.

پس از چهار سال، نتایج نشان داد که گروه مداخله به کنترل بهتر فشار خون دست یافت و در کنار آن، کاهش ۱۵ درصدی زوال عقل و ۱۶ درصدی اختلال شناختی نیز مشاهده شد.

جیانگ هی، پزشک و استاد اپیدمیولوژی در دانشگاه UT Southwestern و نویسنده ارشد مطالعه، در بیانیه‌ای نوشت: «مطالعه ما نخستین مطالعه‌ای است که کاهش آماری معناداری را در خطر زوال عقل ناشی از تمامی علل، به‌دنبال درمان ضد فشار خون گزارش می‌کند و شواهد محکمی برای استفاده از این درمان‌ها در پیشگیری اولیه از زوال عقل ارائه می‌دهد.»

پیش‌تر نیز کارکنان بهداشت جامعه به‌دلیل موفقیت در کنترل فشار خون و کاهش خطر بیماری‌های قلبی‌عروقی، مورد توجه قرار گرفته بودند. مطالعات منتشرشده در Lancet (۲۰۲۲) و JAMA Cardiology (۲۰۲۴) نیز تأیید کرده‌اند که این کارکنان، اگرچه پزشک نیستند، اما با آموزش مناسب توانسته‌اند در روستاهای چین به هزاران فرد مبتلا به پرفشاری خون کمک کنند.

جونز در سرمقاله‌ای همراه مقاله JAMA Cardiology نوشت: «پزشکان روستا در مناطق کم‌درآمد نقش کلیدی دارند. اگر میزان کنترل فشار خون در کشورهایی با منابع بالا مانند ایالات متحده بهتر بود، تمرکز بر مناطق کم‌منبع قابل درک بود. اما آیا این رویکرد ساده می‌تواند در کشورهایی با منابع بالا نیز مؤثر باشد؟»

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) گزارش می‌دهد که نزدیک به نیمی از بزرگسالان آمریکایی فشار خون بالاتر از ۱۳۰/۸۰ دارند و از این میان، حدود سه‌چهارم آن‌ها فشار خون خود را تحت کنترل ندارند. مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۳ نشان داد که کارکنان بهداشت جامعه توانستند در برخی مناطق نیویورک نیز فشار خون افراد را کاهش دهند. با این حال، پژوهشی در سال ۲۰۲۴ در ایالت‌های مریلند و پنسیلوانیا نتایج متفاوتی به همراه داشت.

کارشناسان و نویسندگان این مقاله پیشنهاد می‌کنند که مرحله بعدی پژوهش‌ها باید شامل مطالعات بلندمدت‌تری در جمعیت‌های متنوع با ارزیابی‌های مکرر شناختی باشد.

ریچارد اوکلی، مدیر تحقیقات و نوآوری در انجمن آلزایمر بریتانیا، در بیانیه‌ای گفت: «این واقعیت که مداخله در محیط‌های واقعی و با کمک کارکنان غیردرمانگر مؤثر بوده، بسیار دلگرم‌کننده است. با این حال، یک مطالعه چهارساله نمی‌تواند نشان دهد که این فواید در بلندمدت نیز باقی می‌مانند یا نه. اگرچه رفتار واحدی برای پیشگیری کامل از زوال عقل وجود ندارد، اما می‌دانیم آنچه برای قلب مفید است، معمولاً برای مغز نیز خوب است.»

این مطالعه با فراهم آوردن شواهدی روشن، به تقویت رابطه علت و معلول میان درمان فشار خون و کاهش زوال شناختی کمک می‌کند؛ رابطه‌ای که پیش از این تنها به‌عنوان همبستگی مطرح بود.

جونز می‌گوید: «اجرای چنین مطالعاتی نیازمند بودجه زیاد و سال‌ها زمان است. اما اگر نتایج این مطالعه را تعمیم دهیم و تأثیر آن را بر بیماران جوان‌تر و میانسال بررسی کنیم، پیامدهای آن واقعاً شگفت‌انگیز خواهد بود. البته برای اطمینان، انجام مطالعات بیشتر ضروری است.»